ГТО расшифровывается как «Готов к труду и обороне». Этот специальный физкультурный комплекс является полноценной программой и основой физического воспитания населения страны, цели которой поддержать здоровье, увеличить число граждан, систематически занимающихся физкультурой, развивать массовый спорт и увеличивать количество доступных физкультурных организаций. Одной их главных задач программы ГТО - воспитывать в ребенке приверженность к здоровому образу жизни. Это и правильное питание, и регулярная физическая активность, и грамотный распорядок дня. Нормативы ГТО позволяют определить уровень развития основных физических качеств человека, таких как гибкость, координация, сила, скоростные способности и выносливость.

Как появился физкультурный комплекс ГТО?

В 1927 году произошла реорганизация военно спортивных объединений СССР, после которой создалась самая крупная специализированная общественная организация - Общество содействия обороне, авиационному и химическому строительству (ОСОАВИАХИМ). Уже к началу 1928 года количество вступивших в эту организацию насчитывалось около 2 -2,5 млн человек. Были созданы аэроклубы, стрельбища, тиры, военно-спортивные кружки. В 1931 году был введен Всесоюзный физкультурный комплекс «Готов к труду и обороне СССР» (ГТО), который стал нормативной основой системы физического воспитания для всей страны. Основное содержание комплекса ГТО было ориентировано на качественную физическую подготовку сотен миллионов советских людей. Очень быстро спортивно-оборонный комплекс стал популярным. Проводились масштабные соревнования на звание Чемпионов комплекса ГТО по отдельным его видам, которые по популярности не уступали Спартакиадам.

Общедоступность упражнений, идейная направленность и польза для здоровья делали комплекс ГТО популярным среди населения страны. Носить значок ГТО было престижным. В 1965 году появилась специальная ступень в ГТО, которая называлась «Военно спортивный комплекс», а спустя два года ступень «Готов к защите Родины». В 1972 году комплекс ГТО имел 5 ступеней и охватывал население с 10 до 60 лет. Программа физической подготовки «Готов к труду и обороне» существовала в СССР с 1931 по 1991 годы. Несмотря на различные изменения в комплексе, суть программы оставалось прежней и была направлена на оздоровление граждан, развитие физкультурного движения и укрепление обороноспособности страны.

После распада СССР, про комплекс «Готов к труду и обороне» был не востребован. С 2011 по 2012 год Добровольное общество содействия армии, авиации и флоту разработало положение о возрождении комплекса «Готов к труду и обороне» из военно-патриотических соображений и в рамках «повышения уровня физической подготовленности молодежи к защите Отечества».  В 2014 году президент России Владимир Путин утвердил сдачу спортивных нормативов указом о Всероссийском физкультурно-спортивном комплексе. В обновленных правилах есть отличия: изменился перечень испытаний и нормативов, по-новому стали выглядеть знаки ГТО, теперь их три: золотой, серебряный, бронзовый. Сегодня сдать спортивную программу по нормативам может любой желающий, вне зависимости от пола, от 6 лет до 70+.

Значимым стимулом для старшеклассников получить значок ГТО стали преференции со стороны Минобрнауки. Для будущих абитуриентов имеет огромное значение возможность получения дополнительных баллов при поступлении в вуз. Большинство вузов учитывают наградной знак ГТО как индивидуальное достижение и дают за него от 2 баллов и выше. К сдаче норм ГТО НЕ допускаются без медицинской справки от терапевта, педиатра или спортивного врача. В справке указывается группа здоровья для занятий физической культурой. Допускаются к сдаче норм ГТО те, у которых основная группа здоровья для занятий по физической культуре или подготовительная, но после дополнительного обследования и получения допуска для сдачи нормативов.

ГТО «Хезмәткә һәм оборонага әзер " дип аңлатыла. Бу махсус физкультура комплексы ил халкын физик тәрбияләүнең тулы канлы программасы һәм нигезе булып тора, аның максаты сәламәтлекне ныгыту, системалы рәвештә физкультура белән шөгыльләнүче гражданнар санын арттыру, массакүләм спортны үстерү һәм һәркем файдалана алырлык физкультура оешмалары санын арттыру. ГТО программасының төп бурычларының берсе-балада сәламәт яшәү рәвеше тәрбияләү. Бу дөрес туклану да, даими физик активлык та, грамоталы көн тәртибе дә.

ГТО нормативлары кешенең сыгылмалылык, координация, көч, тизлек һәм чыдамлык кебек төп физик сыйфатларының үсеш дәрәҗәсен билгеләргә мөмкинлек бирә.

ГТО физкультура комплексы ничек барлыкка килде?

1927 елда СССР Хәрби спорт берләшмәләре үзгәртеп корыла, аннан соң иң зур махсуслаштырылган иҗтимагый оешма - оборонага, авиация һәм химия төзелешенә ярдәм итү җәмгыяте (ОСОАВИАХИМ) төзелә. Инде 1928 елның башына бу оешмага керүчеләр саны 2 -2,5 млн кеше чамасы була. Аэроклублар, ату урыннары, тирлар, хәрби-спорт түгәрәкләре оештырыла. 1931 елда «СССРның Хезмәткә һәм оборонасына әзер» (ГТО) Бөтенсоюз физкультура комплексы сафка кертелә, ул бөтен ил өчен физик тәрбия системасының норматив нигезенә әверелә. ГТО комплексының төп эчтәлеге йөз миллион совет кешесенең сыйфатлы физик әзерлегенә юнәлдерелгән иде. Бик тиз спорт-оборона комплексы популярлашты. Популярлыгы буенча Спартакиадалардан калышмаган аерым төрләре буенча ГТО комплексы чемпионнары исеменә масштаблы ярышлар уздырылды. Күнегүләрнең һәркем өчен ачык булуы, идея юнәлеше һәм сәламәтлеккә файдасы ГТО комплексын ил халкы арасында популяр итте. ГТО билгесен йөртү абруйлы иде. 1965 елда ГТОда «хәрби спорт комплексы» дип аталган махсус баскыч барлыкка килде, ә ике елдан соң «Ватанны саклауга әзер»баскычы барлыкка килде. 1972 елда ГТО комплексы 5 баскычка ия була һәм 10 яшьтән 60 яшькә кадәрге халыкны колачлый. «Хезмәткә һәм оборонага әзер» физик әзерлек программасы СССРда 1931 елдан 1991 елга кадәр булган. Комплекста төрле үзгәрешләргә карамастан, программаның асылы элеккечә кала һәм ул гражданнарны сәламәтләндерүгә, физкультура хәрәкәтен үстерүгә һәм илнең оборона сәләтен ныгытуга юнәлдерелгән.

СССР таркалганнан соң, «Хезмәткә һәм оборонага әзер» комплексына ихтыяҗ юк иде. 2011 елдан 2012 елга кадәр армиягә, авиациягә һәм флотка ярдәм итү ирекле җәмгыяте хәрби-патриотик күзлектән чыгып һәм "яшьләрнең Ватанны саклауга физик әзерлек дәрәҗәсен арттыру" кысаларында «Хезмәткә һәм оборонага әзер " комплексын торгызу турында нигезләмә эшләде.  2014 елда Россия Президенты Владимир Путин Бөтенроссия физкультура-спорт комплексы турындагы Указ белән спорт нормативларын тапшыруны раслады. Яңартылган кагыйдәләрдә аерма бар: сынаулар һәм нормативлар исемлеге үзгәрде, ГТО билгеләре яңача күренә башлады, хәзер алар өчәү: алтын, көмеш, бронза. Бүген нормативлар буенча спорт программасын теләгән һәркем тапшыра ала, җенесенә карамастан, 6 яшьтән алып 70+ка кадәр.

Югары сыйныф укучылары өчен ГТО билгесен алу өчен Мәгариф һәм фән министрлыгы тарафыннан преференцияләр мөһим стимул булды. Булачак абитуриентлар өчен югары уку йортына кергәндә өстәмә баллар алу мөмкинлеге зур әһәмияткә ия. Күпчелек югары уку йортлары ГТОның бүләкләү билгесен индивидуаль казаныш буларак исәпкә ала һәм аның өчен 2 балл һәм аннан да югарырак бирәләр. ГТО нормаларын тапшыруга терапевт, педиатр яки спорт табибыннан медицина белешмәсеннән башка рөхсәт ителми. Белешмәдә физик культура белән шөгыльләнү өчен Сәламәтлек төркеме күрсәтелә. ГТО нормаларын тапшыруга физик культура буенча дәресләр өчен төп Сәламәтлек төркеме яки әзерлек төркеме булганнары, ләкин өстәмә тикшерүдән һәм нормативлар тапшыру өчен рөхсәт алганнан соң рөхсәт ителә.