В далеком 1977 году американское онкологическое общество изучив печальную статистику заболеваний раком, как следствие табакокурения, предложило отмечать Международный день отказа от курения. Ежегодно, в третий четверг ноября, отмечается Международный день отказа от курения. В 2024 году эта дата приходится на 21 ноября. Этот день ознаменован проведением различных акций и инициатив по борьбе с курением, повышением осведомленности в отношении связи между табаком и заболеваниями сердечно-сосудистой, дыхательной системы, онкологических заболеваний.

Также этот день призван повысить осведомленность граждан о вреде курения. Негативное влияние курения очевидно и большинство россиян считают его вредной привычкой. Однако способны бороться с никотиновой зависимостью лишь немногие.

Актуальность проблемы курения, в частности табакокурения, для здоровья человека не вызывает сомнений. Основным фактором привыкания человека к курению является никотин. Особое значение среди компонентов табака и табачного дыма занимают специфичные для табака нитрозамины (c англ. «tobacco specific nitrosamines», сокращенно TSNA). TSNA были признаны главными онкогенными агентами, а никотин в свою очередь главным компонентом, формирующим зависимость от табака.

По данным Дарьи Халтуриной, заведующей отделением профилактики факторов риска ФГБУ «Центральный научно-исследовательский институт организации и информатизации здравоохранения» Минздрава России, сопредседателя Российской Антитабачной Коалиции

табачный дым содержит более 7 тысяч веществ, из 250 вредных и более 70 доказанных канцерогенов. Среди них такие убийцы и канцерогены, как монооксид углерода (угарный газ), никотин, цианистый водород, акролеин, диоксид азота, табачные N-нитрозамины, пиридин, квинолин и другие яды.

Еще в 1964 году американскими учеными в табаке был обнаружен радиоактивный изотоп полоний-210. В течение 20-25 лет курильщик в среднем получает 40-50 рад.

Курение причина многих заболеваний:

хронической обструктивной болезни легких;

эмфиземы легких;

рака легких;

инсульта;

ишемической болезни сердца;

артериальной гипертензии;

аритмий;

гастрита;

язв желудка;

злокачественных новообразований;

катаракты;

глухоты;

бесплодия и других многих заболеваний.

Согласно статистике, в России каждая 10-я женщина курит, а среди мужчин 50-60% заядлые курильщики, в некоторых социальных категориях эта цифра достигает 95%. Согласно данным ВОЗ курение является причиной 85% смертельных исходов от рака легких, бронхов, трахеи, 16% смертей от ишемической болезни сердца, 26% смертей от туберкулеза, 24% инфекций нижних дыхательных путей.

Несмотря на активную антипропаганду курения значимость его пагубного влияния на здоровье понимают далеко не все.

О том, какие из этих мер оказались наиболее эффективными, и какие планируется ввести в ближайшее время в РФ говорит председатель правления «Международной конфедерации обществ потребителей», сопредседателя Российской Антитабачной Коалиции, член экспертного совета комитета Государственной Думы по охране здоровья по борьбе против табака Дмитрий Янин:

— К наиболее эффективным мерам по борьбе с табакокурением, которые уже приняты за рубежом, но пока не действуют в России, можно отнести две. Во-первых, это простая (стандартизированная) упаковка сигарет. Такая упаковка обычно имеет монотонный дизайн цвета хаки с устрашающими изображениями, предупреждающими о последствиях курения: это могут быть пораженные вследствие курения человеческие органы, например, легкие, зубы, сердце.

На упаковке запрещено размещение каких-либо привлекательных изображений, которые будут эстетически привлекательны для опытных и потенциальных курильщиков.

Во-вторых, повышение доли акциза в цене пачки до 70%. Такое повышение значительно повысит стоимость упаковки сигарет, что сделает их менее доступными.

Борьба с курением в России

В результате принятия федерального закона об охране здоровья граждан от воздействия табачного дыма и последствий потребления табака, вступившего в силу 1 июня 2013 года, было запрещено курение на стадионах, школах, вузах, больницах, кафе, ресторанах, магазинах, лифтах, самолетах, аэропортах, запрещены реклама и стимулирование продаж табака.

В настоящее время Минздрав РФ разработал проект антитабачной концепции осуществления государственной политики противодействия потреблению табака. Эта концепция предполагает повышение цен на сигареты и другие табачные изделия, а также полный запрет курения в следующих общественных местах:

на общей площади коммунальных квартир;

на остановках общественного транспорта и на расстоянии 3 м от них;

на расстоянии 3 м от входов в здания торговых центров;

в подземных и надземных переходах;

в личном транспорте в присутствии детей.

Каждый россиян может получить бесплатный совет по вопросам отказа от табака и никотина, обратившись на государственную горячую линию «Здоровая Россия», по телефону 8 800 200 0 200.

К борьбе с никотиновой зависимостью присоединились и звезды кино и шоубизнеса. Среди известных длительно курящих лиц, бросивших курить Данила Козловский, Владимир Машков, Эвелина Бледанс, Валерий Леонтьев, Андрей Макаревич, Дмитрий Харатьян, Алексей Збруев, Ефим Шифрин и многие другие.

Роспотребнадзором и его территориальными органами  осуществляется контроль за соблюдением обязательных требований в отношении хозяйствующих субъектов, реализующих табачную и никотиносодержащую продукцию. Выявляются такие нарушения как:

-открытая выкладка (демонстрация) табачной продукции или никотинсодержащей продукции;

 -отсутствие перечня продаваемой табачной продукции или никотинсодержащей продукции, кальянов и устройств для потребления никотинсодержащей продукции;

- осуществление продажи табачной продукции или никотинсодержащей продукции, на расстоянии менее чем сто метров от образовательной организации;

- нарушения требований ТР ТС 035/2014 «Технический регламент на табачную продукцию» по маркировке продукции.

По выявленным нарушениям в отношении хозяйствующих субъектов, реализующих табачную и никотиносодержащую продукцию, возбуждаются дела об административном правонарушении по ч.1 ст.15.12.1, ч.1,2 ст.14.53, ч.1 ст.14.43  КоАП РФ.

В рамках профилактической работы в отношении хозяйствующих субъектов объявлены предостережения о недопустимости нарушения обязательных требований.       

Ситуация в отношении табачной и никотиносодержащей продукции постоянно находится на контроле Роспотребнадзора.

По материалам https://zpp.rospotrebnadzor.ru/

Ерак 1977 елда Америка онкология җәмгыяте, тәмәке тарту нәтиҗәсе буларак, яман шеш авыруларының кайгылы статистикасын өйрәнеп, Халыкара тәмәке тартудан баш тарту көнен билгеләп үтәргә тәкъдим итте. Ел саен ноябрьнең өченче пәнҗешәмбесендә Халыкара тәмәке тартудан баш тарту көне билгеләп үтелә. 2024 елда бу дата 21 ноябрьгә туры килә. Бу көн тәмәке тартуга каршы төрле акцияләр һәм инициативалар уздыру, тәмәке белән йөрәк-кан тамырлары, сулыш системасы авырулары, онкология авырулары арасындагы бәйләнешне хәбәрдар итү белән истә калды.

Бу көн шулай ук гражданнарның тәмәке тартуның зыяны турында хәбәрдарлыгын арттыруга юнәлдерелгән. Тәмәке тартуның тискәре йогынтысы аермачык һәм россиялеләрнең күбесе аны зарарлы гадәт дип саный. Әмма никотинга бәйлелек белән бик азлар гына көрәшергә сәләтле.

Тәмәке тарту проблемасының актуальлеге, аерым алганда, тәмәке тарту, кеше сәламәтлеге өчен шик тудырмый. Кешенең тәмәке тартуга күнегүенең төп факторы булып никотин тора. Тәмәке һәм тәмәке төтене компонентлары арасында тәмәкегә хас нитрозаминнар (c Инглиз теле (ингл.)) аерым әһәмияткә ия. » tobacco specific nitrosamines", кыскартылып TSNA). TSNA төп онкоген агентлар, ә никотин үз чиратында Тәмәкегә бәйлелек формалаштыручы төп компонент дип танылды.

Россия Сәламәтлек саклау министрлыгының «сәламәтлек саклауны оештыру һәм мәгълүматлаштыру үзәк фәнни-тикшеренү институты» ФДБУнең куркыныч факторларын профилактикалау бүлеге мөдире, Россия тәмәкегә каршы Коалициясе рәистәше Дарья Халтурина мәгълүматлары буенча

тәмәке төтенендә 7 меңнән артык матдә, 250 зарарлы һәм 70тән артык исбатланган канцероген бар. Алар арасында углерод монооксиды (угар газы), никотин, цианистый водород, акролеин, азот диоксиды, тәмәке N-нитрозаминнары, пиридин, квинолин һәм башка агулар бар.

1964 елда ук Америка галимнәре тәмәкедә полоний-210 радиоактив изотобы табыла. 20-25 ел дәвамында тәмәкече уртача 40-50 рад ала.

Тәмәке тарту күп авыруларның сәбәбе:

үпкәләрнең хроник обструктив авыруы;

үпкә эмфиземалары;

үпкә рагы;

инсульт;

йөрәкнең ишемия чире;

артериаль гипертензия;

аритмий;

гастрит;

ашказаны җәрәхәте;

яман шешләр;

катаракталар;

саңгыраулык;

бала тапмау һәм башка күп авырулар.

Статистика буенча, Россиядә һәр 10 нчы хатын-кыз тәмәке тарта, ә ирләр арасында 50-60% тәмәке тартучылар, кайбер социаль категорияләрдә бу сан 95% ка җитә. Бөтендөнья сәламәтлек саклау оешмасы мәгълүматларына караганда, тәмәке тарту үпкә, бронх, трахея рагыннан үлүчеләрнең 85% прич, йөрәк ишемиясе авыруыннан үлүчеләрнең 16% прич, туберкулездан үлүчеләрнең 26% прич, аскы сулыш юллары инфекцияләренең 24% прич тәшкил итә.

Тәмәке тартуның актив антипропагандасына карамастан, аның сәламәтлеккә начар йогынтысының әһәмиятен барысы да аңламый.

Бу чараларның кайсылары иң нәтиҗәле булып чыгуы һәм якын арада РФдә нинди чаралар кертү планлаштырылуы турында «кулланучылар җәмгыятьләренең халыкара конфедерациясе» идарәсе рәисе, Россия тәмәкегә каршы Коалициясе рәистәше, Дәүләт Думасының тәмәкегә каршы көрәш буенча Сәламәтлек саклау комитетының Эксперт советы әгъзасы Дмитрий Янин сөйли.:

- Тәмәке тартуга каршы көрәш буенча чит илләрдә кабул ителгән, әмма әлегә Россиядә гамәлдә булмаган иң нәтиҗәле чараларга икесен кертергә мөмкин. Беренчедән, бу гади (стандартлаштырылган) тәмәке төрү. Мондый төргәк гадәттә хаки төсендәге монотон дизайнга ия, анда тәмәке тартуның нәтиҗәләре турында кисәтә торган куркыныч сурәтләр бар: бу тәмәке тарту нәтиҗәсендә зарарланган кеше органнары, мәсәлән, үпкәләр, тешләр, йөрәк булырга мөмкин.

Төргәктә тәҗрибәле һәм потенциаль тәмәке тартучылар өчен эстетик яктан җәлеп итүчән сурәтләр урнаштыру тыела.

Икенчедән, пачка бәясендә акциз өлешен 70% ка кадәр арттыру. Мондый арттыру тәмәке төрү бәясен шактый арттырачак, бу аларны азрак файдалана алырлык итәчәк.

Россиядә тәмәке тартуга каршы көрәш

2013 елның 1 июненнән гамәлгә кергән тәмәке төтене тәэсиреннән һәм тәмәке куллану нәтиҗәләреннән гражданнарның сәламәтлеген саклау турында Федераль закон кабул ителү нәтиҗәсендә стадионнарда, мәктәпләрдә, югары уку йортларында, хастаханәләрдә, кафеларда, рестораннарда, кибетләрдә, лифтларда, самолетларда, аэропортларда тәмәке тарту тыелган, реклама һәм тәмәке сатуны стимуллаштыру тыелган.

Хәзерге вакытта РФ Сәламәтлек саклау министрлыгы тәмәке куллануга каршы дәүләт сәясәтен гамәлгә ашыруның тәмәкегә каршы концепциясе проектын эшләде. Бу концепция тәмәке һәм башка тәмәке әйберләренә бәяләрне арттыруны, шулай ук түбәндәге җәмәгать урыннарында тәмәке тартуны тулысынча тыюны күздә тота:

коммуналь фатирларның гомуми мәйданында;

җәмәгать транспорты тукталышларында һәм алардан 3 метр ераклыкта;

сәүдә үзәкләре биналарына керү юлларыннан 3 м ераклыкта;

җир асты һәм җир өсте кичүләрендә;

шәхси транспортта балалар барында.

«Сәламәт Россия» Дәүләт кайнар линиясенә мөрәҗәгать итеп, һәр россияле 8 800 200 0 200 телефоны буенча тәмәке һәм никотиннан баш тарту мәсьәләләре буенча бушлай киңәш алырга мөмкин.

Никотинга бәйлелеккә каршы көрәшкә кино һәм шоубизнес йолдызлары да кушылды. Тәмәке тартуны ташлаган озак вакыт тәмәке тартучы танылган затлар арасында Данила Козловский, Владимир Машков, Эвелина Бледанс, Валерий Леонтьев, Андрей Макаревич, Дмитрий Харатьян, Алексей Збруев, Алексим Шифрин һәм башкалар.

Роспотребнадзор һәм аның территориаль органнары тәмәке һәм никотинлы продукция сатучы хуҗалык субъектларына карата мәҗбүри таләпләрнең үтәлешен тикшереп тора. Мондый хокук бозулар ачыклана::

- тәмәке продукциясен яисә никотинлы продукцияне ачык урнаштыру (демонстрацияләү) ;

 - сатыла торган тәмәке продукциясе яисә никотинлы продукция, кальян һәм никотинлы продукция куллану өчен җайланмалар исемлегенең булмавы;

- тәмәке продукциясен яисә никотинлы продукцияне мәгариф оешмасыннан йөз метрдан да кимрәк ераклыкта сату;

- продукцияне маркировкалау буенча «Тәмәке продукциясенә техник регламент " ТС 035/2014 таләпләрен бозу.

Ачыкланган хокук бозулар буенча тәмәке һәм никотинлы продукция сатучы хуҗалык субъектларына карата РФ КоАПның 15.12.1 ст.1 өлеше, 14.53 ст.1,2 өлеше, 14.43 ст.1 өлеше буенча административ хокук бозу турында эшләр кузгатыла.

Хуҗалык итүче субъектларга карата профилактик эш кысаларында мәҗбүри таләпләрне бозмау турында кисәтүләр игълан ителде.       

Тәмәке һәм никотинлы продукциягә карата вәзгыять даими рәвештә Роспотребнадзор контролендә тора.

https://zpp.rospotrebnadzor.ru/ сайты материаллары буенча.