Бу максат өчен билгеләнмәгән һәм билгесез сулыкларда коенмагыз!

Шторм вакытында коенмагыз, дулкыннардан сакланыгыз!

Махсус җиһазландырылган урыннарда гына коенырга була!

Кабарынкы матрас, автомобиль камераларында ярдан ерак йөзмәгез!

Өшемәгез һәм кызмагыз! Су температурасы 18 градустан һәм һава температурасы 22 градустан түбән булганда коенмагыз.

Не купайтесь в неизвестных и не предназначенных для этой цели водоёмах!

Не купайтесь в штормовую погоду, берегитесь волн!

Купаться можно только в специально оборудованных местах!

Не заплывайте далеко от берега на надувных матрасах, автомобильных камерах!

Не переохлаждайтесь и не перегревайтесь! Не купайтесь при температуре воды ниже 18˚С, воздуха - ниже 22˚С.

Гамәлләр алгоритмы:

1. Паникага бирелмәскә һәм утның мәйданын, урынын һәм көчен максималь дәрәҗәдә дөрес бәяләргә тырышырга. 2. Кечкенә мәйданда янгын булган очракта сүндерү чаралары күрергә: су, яшел ботаклардан себеркеләр. Һәм инструмент булган очракта, янгын кырыен җир белән күмәргә.

Әгәр вәзгыять контрольдән чыкса:

Җил юнәлешен билгеләп хәрәкәт юнәлешен карарга кирәк: җилгә каршы, янгын сызыгына перпендикуляр рәвештә. 3. Тән пешүе алмас өчен, су белән киемне, чәчне һәм ачык тән өлешләрен суларга. Мөмкин булган очракта, елганың (инешнең) икенче ярына күчәргә, сулыкка чумарга. 4. Көчле төтен чыккан очракта, борын һәм авызны юеш чүпрәк кисәге белән каплап, тирән сулап хәрәкәт итәргә. 5. Хәрәкәт вакытында аучы агачлар куркынычы турында истә тотарга. 6. Янгын белән капланган зонадан чыкканнан соң, Россия ГТХМ органнарына 112 телефоны буенча хәбәр итәргә.

Алгоритм действий:

1. Не паниковать и постараться максимально грамотно оценить площадь, место и силу возникшего очага огня. 2. При небольшом очаге возгорания принять доступные меры к тушению (водой, вениками из зеленых веток). При наличии инструмента забросать землей кромку пожара.

Если ситуация вышла из-под контроля:

Надо определить направление ветра и выбрать направление движения - против ветра, перпендикулярно к линии огня. 3. Чтобы не обгореть, смочить водой одежду, волосы, открытые участки тела. 4. Если возможно, перебраться на другой берег реки (ручья), окунуться в водоём. 5. При сильном задымлении двигаться пригнувшись, прикрыв нос и рот куском смоченной ткани, сделав глубокий вдох. 6. Учитывать, что во время движения серьезную опасность могут представлять падающие деревья. 7. После выхода из зоны, охваченной огнем, сообщить органам МЧС России по телефону 112.

ҖЫЮ КАГЫЙДӘЛӘРЕ:  Үзегез яхшы белгән гөмбәләрне генә җыегыз. Аларны шәһәр эчендә, чүплекләр, чүп-чар җыелмасы арасында һәм юл янында җыймагыз. Гөмбәләр - табигый "тузансуырткычлар", зарарлы матдәләрне бик яхшы сеңдерәләр. Иске, артык үскән һәм кортлаган гөмбәләрне җыймагыз, алар белән шулай ук агуланырга була. Чи гөмбәләрне тәмен белү максатларында кабып карамагыз. Берничә сәгать кайнатканнан соң гөмбәләрдән агуны бетереп була торган фикергә ышанмагыз, агулар еш кайнарга чыдамлы.

БЕРЕНЧЕ ЯРДӘМ: 

 Ашыгыч ярдәм чакыртырга 

 Ашказанын чистартырга (костырырга) 

 Яткырырга һәм җылы юрган белән ябырга  Ешрак кайнаган су эчерергә 

 Ашарга бирмәскә 

 Табиблар килгәнче дару бирмәскә 

БЕРДӘМ КОТКАРУ ХЕЗМӘТЕ 112

ПРАВИЛА СБОРА: Собирайте только те грибы, которые хорошо знает. Не собирайте их в черте города, а также вблизи свалок, скоплений мусора и у дороги. Грибы - природные “пылесосы” и замечательно впитывают в себя вредные вещества. Не собирайте старые переросшие и червивые грибы, ими также можно отравиться. Не пробуйте сырые грибы на вкус. Не верьте утверждению, что яд из грибов можно удалить, если кипятить их несколько часов, чаще всего яды термостойки.

ПЕРВАЯ ПОМОЩЬ: 

 Вызвать скорую помощь 

 Очистить желудок (вызвать рвоту) 

 Уложить в постель и укрыть теплым одеялом 

 Чаще поить кипяченой водой 

 Прием пищи запретить 

 Не давать лекарства до приезда врачей 

ЕДИНАЯ СЛУЖБА СПАСЕНИЯ 112

Тешләгәннән соң нәрсә эшләргә? 

1. Каты азык содасы эремәсе ясарга һәм вакыт-вакыт әрни торган җирне эшкәртергә. 2. Тешләү урыннарына спиртлы тырнак гөл төнәтмәсе, бор спирты, томат согы сөртергә. 3. Салкын примочка ясарга. 4. Тешләүләр күп булган чакта антигистамин даруы эчәргә (супрастин, цетрин). 5. Поход дару тартмасында антигистамин даруы булырга тиеш (ул әрнүне баса һәм хәтта кычыткан чагуын да бетерә).

 Бөҗәкләр Сезне чакмасын өчен нәрсә эшләргә һәм үзеңне ничек тотарга кирәк? 

- Паникага бирелергә, кулларны болгарга, кискен хәрәкәтләр ясарга кирәкми. Эгәр дә бал корты яки шөпшә яныгызда оча икән, яки өстегезгә утырса, аңа үзегезне өйрәнеп чыгарга ирек бирегез. 

- Табигатьтә күп чәчәкләр булган җирдә яланаяк йөрмәскә. Чирәмдә чага торган бөҗәкләр булырга мөмкин. 

- Ачык һавада баллы ризык һәм эчемлекләр белән сак булыгыз. 

- Артык киң кием кимәскә һәм чәчләрегезне туздырып йөрмәскә тырышыгыз – бөҗәк алар арасында буталып калып, Сезне чагырга мөмкин. 

- Зарарланган җирне кашымагыз, бу агуның таралуына китерергә мөмкин.

Что делать после укуса? 

1. Сделать крепкий раствор пищевой соды и периодически обрабатывать зудящее место. 2. Смазать укусы спиртовой настойкой календулы, борным спиртом, томатным соком. 3. Сделать холодную примочку. 4. При множественных укусах принять антигистаминное средство (супрастин, цетрин) 5. В походной аптечке следует держать антигистаминный препарат (снимает зуд и даже устраняет ожоги крапивы).

Что же делать и как себя вести, чтобы насекомые Вас не ужалили? 

- Не нужно паниковать, размахивать руками, делать резких движений. Если пчела или оса летает вокруг Вас или села Вам на одежду или тело, надо спокойно дать пчеле обследовать Вас. 

- На природе, где много цветов, не ходить босиком. В траве могут оказаться жалящие насекомые. 

- Будьте осторожны при употреблении сладких продуктов и напитков на открытом воздухе. - Старайтесь не носить слишком просторную одежду и распускать волосы - насекомое может запутаться в них и ужалить Вас. 

- Не расчёсывайте поражённый участок, это способствует распространению яда.

ТЕШЛӘГӘННӘН СОҢ! 

1.Талпанның гәүдәсен сытмагыз. 2. Аңа май һәм керосин сипмәгез. 3.Талпанны бармакларыгыз белән тартып чыгармагыз. 4.Пинцет яки нык җептән ясалган, хортумга мөмкин кадәр якынрак урнаштырылган элмәк белән әкрен генә чайкый-чайкый бөҗәкне сак кына корсагыннан тартып алалар.

ДӨРЕС КИЕНЕГЕЗ! 

Баш киеме киегез, чәчегезне яулык астына җыегыз. Якалар һәм манжетлар тәндә тыгыз утырырга тиеш. Якты һәм бер төстәге кием киегез. Чалбарны аяк киеменә яки тыгыз резинкалы оекбашларга кыстырыгыз. Киемгә талпаннардан репеллент сыекча сибегез!!! 

ШӘХСИ САКЛАНУ! 

Чирәмгә ятмаска һәм утырмаска. Талпаннарны табу өчен һәр 10-15 минут саен үз – үзеңне һәм башкаларны карап чыгарга. Бүлмәгә яңа өзгән үсемлекләр алып кермәскә. Иң ышанычлы саклану чарасы – алдан ук вакцинация үтү (прививка кую)!

УРАМДА ЙӨРГӘННӘН СОҢ!

Киемне салырга. Тән һәм киемне җентекләп карап чыгарга. Талпан кая тешли? Баш, колак арты, култык асты, касык, тез асты. 

Чәчне вак тарак белән тарап чыгарга.

ПОСЛЕ УКУСА! 

1.Не сдавливайте тело клеща. 2. Не поливайте его маслом и керосином. 3.Не вынимайте клеща пальцами. 4.Насекомое осторожно вытягивают за брюшко, слегка раскачивая, пинцетом или с помощью петли из прочной нити, накинутой как можно ближе к хоботку.

ПРАВИЛЬНО ОДЕВАЙТЕСЬ! 

Обязательно наденьте головной убор, волосы заправьте под косынку. Воротник и манжеты должны плотно прилегать к телу. Носите светлую, однотонную одежду. Брюки заправьте в ботинки или в носки с плотной резинкой. Нанесите на одежду репеллентное средство от клещей!!! 

ЛИЧНАЯ ЗАЩИТА! 

Не садиться и не ложиться на траву. Проводить само- взаимо осмотры каждые 10-15 минут для обнаружения клещей. Не заносить в помещение свежие сорванные растения. Самая надежная мера защиты – это заблаговременная вакцинация (прививка)!!!

ПОСЛЕ ПРОГУЛКИ! 

Снять одежду. Тщательно осмотреть тело и одежду. Расчесать волосы мелкой расческой.

Яшен суккан вакытта:  антеннага, түбә сутөшергеченә, яшен кайтаргычына якын тормагыз;  тәрәзәгә якын килмәгез;  мөмкин булганча телевизор, радио һәм башка электр-көнкүреш приборларын сүндерегез.

Авыл җирендә булган чакта:  тәрәзәләрне, ишекләрне, төтен һәм вентиляция юлларын ябыгыз;  телефоннан сөйләшмәгез: яшен кайчагында баганалар арасында сузылган чыбыкларга ләгә.

Әгәр автомобильдә булган чакта яшен башланса:  машинадан чыкмагыз, тәрәзәләрне ябыгыз һәм радио антеннасын төшерегез.

 Урманда булган чакта:  урманның түбән агачлы җирендә качыгыз;  нарат, имән һәм тирәк кебек югары агачлар янанда тормагыз;  сулыклар эченнән һәм ярларыннан китегез;  ярдан, калкулыктан түбәнлеккә китегез.

Ачык урында булган чакта:  уйсулыкта, чокырда яки бүтән тирән урында аякларыгызны кочаклап чүгәләгез.

Во время ударов молнии:  не находитесь близко к электропроводке, молниеотводу, водостокам крыш, антенне;  не стойте рядом с окном;  по возможности выключите телевизор, радио и другие электробытовые приборы.

Если вы находитесь в сельской местности:  закройте окна, двери, дымоходы и вентиляционные отверстия;  не разговаривайте по телефону: молния иногда падает в натянутые между столбами провода.

Если гроза застала вас в автомобиле:  не покидайте его, при этом закройте окна и опустите антенну радиоприемника.

Если вы находитесь в лесу:  укройтесь на низкорослом участке леса;  не укрывайтесь вблизи высоких деревьев, таких как сосны, дубы и тополя;  не находитесь в водоеме или на его берегу.  отойдите от берега, с возвышенного места в низину.

Если вы находитесь на открытой местности:  сядьте на корточки в ложбине, овраге или другом естественном углублении, обхватив ноги руками.

Еланнар бик сирәк кешегә үзләре һөҗүм итә. Еш кына кешеләрне саксызлык аркасында тешлиләр - елан өстенә ялгыш басу яки аны ләктереп китү нәтиҗәсендә. Бәхетсезлек очрагын булдырмас өчен, урманда игътибарлы булырга һәм еланнарның һәр төре нинди була икәнен белергә кирәк.

Елан тешләүдән саклык чаралары:

Урманга барган чакта, биек аяк киеме һәм тыгыз тукымадан тегелгән озын чалбар киюэ яхшырак. 

Ял итәргә утырганда, ял урынын карап чыгыгыз.

Тешләү симптомнары:

Тешләү җирендә зыян күрүче көчле авырту сизә. 

Ярада берничә тамчы кан күренә. 

1-2 сәгатьтән соң туңу тойгысы, авыр сулыш, көчле сусау, сирәк пульс, һуш китү, көзән җыеру, саташу очраклары барлыкка килә ала. 

Беренче ярдәм: 

- ярадан агуны чыгарырга кирәк;

- мөмкин булганча тешләнгән җирне хәрәкәтсез тотарга;

- аны күтәребрәк тотарга;

- зыян күрүчене җылы юрган белән урарга, күп итеп су бирергә;

- аны тизрәк хастаханәгә җиткерергә.

Змеи крайне редко сами нападают на человека. Чаще всего укусы люди получают по неосторожности – случайно наступив или зацепив змею. Чтобы избежать агрессии со стороны пресмыкающихся, нужно быть внимательными в лесу и знать, как выглядит каждый вид змей.

Меры предосторожности от укусов змей:

Отправляясь в лес, лучше всего надеть обувь с высоким голенищем, а брюки – длинные и из плотной ткани.

Присаживаясь отдохнуть, осмотреть место отдыха.

Симптомы укуса:

В области укуса пострадавший чувствует сильную боль.

Из ранки выступает несколько капелек крови. Спустя час или два может появиться чувство холода, затрудненное дыхание, сильная жажда, нитевидный пульс, обмороки, судороги, бред.

Первая помощь:

- необходимо удалить яд из ранки;

- по возможности создать покой укушенной конечности;

- поместить ее в возвышенное положение;

- пострадавшего укутать в теплую одежду, дать обильное питье;

- быстро доставить его в больницу.

Җәй - табигатьтәге үзгәрешләрне күзәтү өчен иң матур вакыт. Ә чәчәкләр табигатьнең иң матур бизәге. Безнең бакчабыз территориясендә дә төрле-төрле чәчәкләр шаулап утыра. Балалар чәчәкләрнең үсүен, чәчәк атуын күзәтәләр. Аларны үстерудә бик теләп катнашалар.

Летом очень удобно организовывать проведение различных подвижных игр и упражнений на свежем воздухе. Игры на свежем воздухе – одно из самых полезных время провождений. Они способствуют укреплению здоровья ребенка, его позитивному настроению. Также, поскольку многие из этих игр – командные, они развивают в детях здоровый коллективизм. Игра доставляет ребёнку истинную радость, которая глубоко проникает в душу и остаётся там навсегда.

Йолдызчык кечкечкенәләр төркемендә "Мул вә бай җәй ае" дигән темага кисеп-ябыштыру шөгыле узды. Балалар белән җилэк җимешнен файдасын, формаларын, төсләрен искә төшереп җиләк-җимешләрдән композиция ясадык.