Муниципальное бюджетное дошкольное образовательное учреждение «Мамонинский детский сад «Шатлык» Высокогорского муниципального района РТ

Визитная карточка

Адрес:	Республика Татарстан, Высокогорский район, село Мамонино, ул. Гвардейская, д. 25а
Телефон:
E-Mail:	shtlk@bk.ru
Министерство:	Министерство образования и науки Республики Татарстан
Короткое название:	МБДОУ"Мамонинский детский сад "Шатлык"
Руководитель:	Зарипова Лилия Шакирзяновна
Год основания учреждения:	1984

У нас учатся:	15 воспитанников(иностранные граждане отсутствуют)
У нас учат:	1 педагог

новости

Нәүрүз килә!Нәүрүз мөбәрәк булсын!

Опубликовано: 21.03.2017

Нәүрүз бәйрәме

Нәүрүз – фарсыча “яңа көн” дигәнне аңлата. Ул бик борынгыдан килгән бәйрәм – Яңа елны каршылау бәйрәме булган. Нәүрүз көн белән төн тигезләшкән чорга – 21-22 мартка туры килгән. Шулай ук бу бәйрәм безнең төбәкләрдә, язны каршылап, язгы чәчү эшләре алдыннан үткәрелә торган халык бәйрәме булып санала.

ХIХ гасырдан калган мәгълүматларга караганда, Нәүрүз атна-ун көнгә сузылган. Ул көннәрне йорттан-йортка кереп “нәүрүз әйтеп” йөрү гадәте булган. Нәрүз такмагын әйтеп, хуҗаларга бәхет, уңышлар теләп йөргәннәр.

Яшьләрнең, укучы балаларның – шәкертләрнең болай йөрүләре үзенә күрә бер күңел ачу була. Салкын кышлар бетеп килүенә шатлану, авыл халкының күңелен күтәрү өчен җырлар чыгарылган:

Ач ишегең, керәбез,

Нәүрүз әйтә киләбез,

Хәер-дога кылабыз,

Аш-сый көтеп торабыз,

Нәүрүз мөбәрәкбад!

Нәүрүз такмаклары төрлелеге белән аерылып торган. Кыскасы, тапкырлык чишмәсе шиңмәгән, кипмәгән!

Мәкальләр:

· Яз яме чәчкә белән, көз яме көлтә белән.

· Язгы көн ел туйдыра.

· Яз сөрсәң, көз урырсың.

· Язгы хезмәт – көзге хөрмәт.

· Яз кайгысын кыш кайгырт, кыш кайгысын яз кайгырт.

· Язның байлыгы – кояш, көзнең байлыгы – уңыш.

· Табигатьне саклаган – үз яшәвен аклаган.

· Кыш көне арбаңны, яз көне чанаңны әзерлә.

· Яхшы тел яз кебек, яман тел көз кебек.

· Язгы көн көендерә, көзге көн сөендерә.

Язгы сынамышлар:

· Март берендә аяз – аяз булыр бөтен яз.

· Мартта яуган кар бакча җимешенә бик ярар.

· Апрельнең башында аяз булса, җәй коры килер. Әгәр болытлы булса – ашлык уңарга булыр.

· Апрель артык җылы булса, май салкын, җилле булыр.

· Май ае салкын булса, игенгә туклык булыр, чебенгә юклык булыр.

· 9 майда бәрәңге утырт.

· 19 майда кыяр утырт.

· Каен суы күп булса, күп акса, җәй яңгырлы булыр.

· Аккош иртә килсә, яз начар булыр, озак торыр.

· Кара карга килгәч, бер айдан кар китәр.

· Боз утырып калган елны авырлык булыр.

· Кар барында күк күкрәсә, ашлык булмас.

Табышмаклар:

· Ак юрганын алып куйдым, яшел юрганын җәеп куйдым. (Яз)

· Кара мыеклы җизнәм сагындырып килгән. (Яз)

· Боз һәм кар эреде, сулар йөгерде, елап елгалар, яшьләр түгелде. (Яз)

· Лампа түгел – яктырта, мич түгел – җылыта. (Кояш)

Карга боткасы

Татар халык календарендәге иң популяр, иң күңелле язгы бәйрәмнәрнең берсе – Карга боткасы:

Карга җәтә: карр, карр,

Туем җитте, барр, барр,

Ярма, күкәй алып бар,

Сөт-маеңны салып бар,

Әпәй, итең тагып бар,

Барр, барр, барр!

Кайбер төбәкләрдә карга боткасы өчен азык-төлекне ат менеп җыеп йөргәннәр. Җайдак егетләр, һәр капка төбендә туктап:

Казылык! Ярма! Сөт! Күкәй!

Ит тә бир әле, түтәй! –

дип кычкыра торган булганнар. Шулай авылны урап үткәннән соң, карга булып каркылдап, тавык булып кыткылдап, киенеп-ясанып, табигатьнең иң күркәм җиренә, калку чишмә буена юнәлгәннәр. Зур-зур казаннарда аш, ботка пешкән, йомыркалар буяганнар. Аш-суга оста карчыклар карга боткасын өлгерткәнче, төрле уеннар оештырылган. Ботка пешеп өлгергәч, иң башта ботканы барчасы бергә учлап җиргә сипкәннәр, чишмә суына корбан иткәннәр (җир тук булсын, су иясе тотмасын, яңгыр бирсен!).

Ә бик борынгы заманнарда кешеләр ни өчен яз булганын белмәгәннәр, ди. Алар яшел язны җылы яктан кара каргалар алып килә дип уйлаганнар. Шуның өчен, карлар эреп, сулар ага башлагач, каргалар килү хөрмәтенә бәйрәм ясый торган булганнар. Аны “Карга туе” яисә “Карга боткасы” дип атаганнар. Бу очракта да азык-төлек җыеп, аны пешереп, бәйррәм иткәннәр. Бәйрәм бергәләшеп ботка ашау белән тәмамланган. Ләкин балалар ботканы үзләре генә ашап бетермәгәннәр, өйләренә кайтып киткәндә: “Рәхмәт, кошкайлар, безгә язны алып килдегез!” – дип, каргаларга калдырып китә торган булганнар.

Мондый бәйрәмнәр ата-бабаларыбызның йолаларын балаларыбыз хәтерләренә сеңдерү максытыннан оештырыла. Бу чараларны үткәргәндә балалары тарафыннан зур эш башкарыла. Шулар аркылы бүгенге көн баласында милли традицияләргә мәхәббәт тәрбияләнә.

К списку новостей