Милли кием" фестивале
"Гаиләбез ядкаре" номинациясе.
2023 нче ел-Татарстан Республикасында Милли мәдәниятләр һәм гореф-гадәтләр елы дип игьлан ителде.Безнең халкыбызның тарихи-мәдәни мирасы бик зур һәм бай. Һәр халыкның – үз тарихы, үз кыйбласы, үз гореф-гадәтләре, үз теле. Аларның һәркайсы бик тә кадерле, бик тә якын. шуңа да мәңге аерылгысыз, изге байлык.
Ииии! Бүген нәкъ менә шул изге байлык-кадерле борынгы ядкарь турында сөйләп  үтәсем килә минем. Газиз әниемнең һәм кайнанам-әнинең күңел җәүһәрләре, тән һәм җан җылылары бүгенгәчә сакланган бу истәлекләрдә. Борынгы үткәннәр белән бүгенгене тоташтыручы хәзинә бит болар.
Әллә инде бик матур табигатьле авылда туып үскәнгәме ,Әллә ....
Эшләгән эшләре дә шундый матур аларның. Күз явын алырлык.
-Безнең заманда аулак өйләр күңел ачу кичәләре генә түгел иде. Кышкы озын кичләрдә кызларның уңганлыгы өлгерлеге тикшерелә иде. Анда без бирнәләр әзерли идек, дигәне истә калган әнинең. Менә бу сөлгеләрне алар үзләре тукып эшләгәннәр. Кайсы гына егетнең иңенә ятмаган да, нинди генә батырларга бүләк булмаган бу сөлгеләр.
Бик тырышып чигә дә идек. Карагыз әле, никадәр хезмәт, күңел җылысы салынган бу бизәкләргә.  Менә монысы – түрләмә, өй түренә, тәрәзә өсләренә эләр өчен. Караватка куяр өчен кашагасы чигелеп, читенә кулдан бәйләнгән челтәр ялгана. Ашъяулыкны чигеп, кырыен бала итәкле итеп әзерлиләр. Аякчу, тастымал, намазлык, суккан паласлар – барысы да бирнәгә дип әзерләнгән. Бу йөзек белән пар беләзек – әбиемнән әниемә калган  истәлек. Әнием аларны бик кадерләп ,кунакларга барганда гына кия иде. Мин дә аларны бик кадерләп саклыйм.
Кызыл башлы сөлгеләре төсле, матур булулары белән аерылып торганнар. Шуңа күрә 19 гасыр татар сөлгеләре чит төбәкләрдә  дан тоткан, аларны “Казан сөлгесе” дип йөрткәннәр. Элек яшь кызлар үз куллары белән чигеп, сугып сөлгеләр әзерләгән. Сөлгеләрнең матурлыгына карап яшь кызларның уңганлыгы, пөхтәлеге, булдыклылыгы бәяләнгән.
-Татар хатын-кызының кулыннан һичбер вакыт эш төшмәгән. Җеп эрләгән, шәл бәйләгән, сөлге чиккән, тула баскан, келәм, палас, ашъяулык тукыган. Алар, әбиләребезнең күңел җылысын саклаган хәлендә, киләчәк буыннарга да барып ирешсен иде.
Әлбәттә, киләсе буыннарга да җиткерүчеләр булып без дә торабыз инде.
Менә, бу түбәтәй. Ирләрнең милли баш киеме ул. Кәләпүш бәрхеттән, зиннәтлеләре парчадан тегелгән. Алар көмеш, алтын, ефәк җеп, сәйләннәр белән чигеп, ялтыравыклар белән бизәгәннәр. Түбәтәй, кәләпүш тегә һәм чигә белгән кешене алтын куллы оста дип санаганнар.
Элекке заманда татар хатын-кызлары күлмәк өстеннән  алъяпкыч япканнар.
Менә монысы кайнанам- Мәхтүмә әнинең алъяпкычы. Яшь киленнәр өчен ул эш киеме генә түгел, ә көндәлек  кием булып та саналган. Яшь киленнәрдә һәм җиткән кызларда алъяпкыч өс киеменең, күлмәк шикелле үк иң матур һәм күзгә бәрелеп тора  торган өлешен тәшкил иткән.
Татар хатын- кызларының яраткан бизәнү әйберләре- беләзек һәм йөзек.
Бу беләзекләр белән йөзек үз әниемнекеләр. (Рабига исемле)
Һәр хатын-кызның кулында ким дигәндә 2 ягъни пар беләзек  һәм шулкадәр үк, ә кайвакытларда күбрәк тә йөзек булган.
- Ә бүгенге чор хатын кызлары милли киемнәрне кияме? Чулпылар, алкалар таккан, матур күлмәкләр кигән, кулъяулыклар чиккән хатын кызларны бүгенге көндә очратырга буламы?
-Була. Халкыбызның мирасына булган мәхәббәт йөрәкләребездә дә саклансын иде.Татар халкының киемендә дә, йөзендә дә, хезмәт җимешләрендә дә матур, күркәм күңел сыйфатлары бик ачык чагыла бит.Ул һәрвакыт матурлыкка, камиллеккә омтыла. Без үзебезнең әти –әниләребезне  генә түгел, ерак бабаларыбызның да нәрсә белән шөгыльләнгән булуларын белергә, казанышлары белән горурланырга  тиешбез. Шунысы куанычлы, соңгы вакытта әлеге киемнәрне киеп йөрүчеләр көннән – көн арта бара. Димәк, халкыбызның милли киемнәре сакланачак, йөзек – беләзекләре  матурлык өстәп кызларны сөендерәчәк әле.
Искиткеч милли матурлык бит болар.
   Туган җиренә, газиз нигезенә тугырылыклы кешеләр генә матурлыкны тулысынча күрә белә торгандыр. Әйе, әйе... Менә шундый кешеләр яши авылымда. Үткәннәргә битараф булмаган, уңган тырыш кешеләр яши .
Үткәне данлы булганга,бүгенгесе бик матур авылның.
   Дусларым,Туган җирләребезне яратыйк! Аның үткәнен хөрмәт итик!Киләчәгебезгә ныклы адымнар белән атлап китик!
... Бу якларга таба
     Юлга чыксаң,угыл,
     Ял итеп кит туктап,
     Тенекигә сугыл.
                         Ул кунакчыл халык,
                         Мосафир, дип алар
                         Җылы түрен бирер
                         Ипи-тозы булыр.
Тенеки авылыннан Гомәрова Рүзия Тимершаех кызы, башлангыч сыйныф укытучысы.
 

С нового учебного года во всех школах   страны каждый понедельник начинается с занятия «Разговоры о важном». «Разговоры о важном» – необычный цикл занятий. Они нацелены на формирование гражданственности, патриотизма, и разговоры будут касаться воспитания нравственно-духовных ценностей, что и отражено в каждой теме проекта.

Список номеров телефонов «горячей линии» на период подготовки и проведения государственной итоговой аттестации по образовательным программам основного общего и среднего общего образования в 2022-2023 учебном году:

(843) 294-95-06 – Отдел общего образования и итоговой аттестации обучающихся Министерства образования и науки Республики Татарстан;

(843) 237-74-84 – Департамент надзора и контроля в сфере образования Министерства образования и науки Республики Татарстан;

(843) 622-40-77 – телефон «горячей» линии МКУ «Управление образования Сабинского муниципального района»;

(843) 6243-7-26 – телефон «горячей» линии МБОУ "Юлбаткая ООШ".

Режим работы телефона «горячей линии» – с 09.00 до 16.00 (понедельник – пятница, за исключением нерабочих праздничных дней).