История школы/Мәктәп тарихы

История школы

В своём стихотворении «Мы проснулись с восходом 1905 года» Г.Тукай в год первой русской революции призывает к борьбе за свободу. Но таким образом у татарского народа появилась и возможность встать на путь просвещения. В эти годы, а точнее в 1910 году, в селе Кутлу-Букаш открывается начальная школа  для мальчиков, а девочки обучались основам религии в доме выходца из деревни Кугарчино абыстай Валиахметовой Джамили.

В архивном фонде Народного Комиссариата просвещения ТАССР в анкетах школ по  Лаишевскому кантону за 1921 г. значится Букашевскаясоветская  школа I ступени д. Кутлубукашево (название так в документе), основано в 1910 г. как начальная мусульманская школа для  мальчиков.

На 1 января 1921 года в Кутлу-Букашской начальной школе насчитывалось 169 детей: 109 мальчиков, 60 девочек.

С 1918 года школой руководил Канафи Абдуллин, выпускник Мамадышской мусульманской семинарии, в 1928 в ней преподавали такие педагоги, как Махира Закирова, Хатип Нафигуллин, Елизавета Архипова.

В 1935 году на основе местности, прилегающей к селу Кутлу-Букаш, образовался новый Кзыл Юлдузский район.

Летом 1936 года к пристани Соколка сплавили лес. Две партии брёвен под руководством ГимадиеваГильми начинают свозить на строительство школы. В это время машин не было, поэтому перевозка производилась на лошадях. Пища была скудной, много было тяжёлого ручного труда. В строительстве участвовали мастера из разных деревень и административные организации. Ответственность за строительство легла на Гимадиева Гильми. Он взял на себя обеспечение строительства людьми, материалами, инструментами. Так как работа была тяжёлой, многие участники строительства уходили, а Г.Гимадиев приходил к ним домой, находил нужные слова, уговорив, возвращал рабочих на стройку. Поэтому строительство шло скоро, и вскоре школа приняла первых своих учеников. Первый выпуск насчитывал 18 учеников. Среди них была и жительница д. Верхний Тимерлик, кандидат медицинских наук Рабига Саудахановна.

Неудивительно, что первым директором новой школы в с. Кутлу-Букаш в 1938-1939 учебном году стал Гимадиев Гильми. В 1940-1941 уч.году его перевели в Биектаускую школу, а вместо него бразды правления принял Зиятов Хасан Зиятович.

Скоро начинается Великая Отечественная война. До 1947 года педагогическому коллективу под руководством Х.Зиятовича пришлось выполнять все приказы партии, советского правительства. В первые же месяцы войны учителя-мужчины, а позднее и женщины-педагоги и даже десятиклассники стали призываться в армию. Где бы они ни были: на фронте, в тылу, на учёбе - учителя и ученики Кутлу-Букашской школы не щадили своих сил в разгроме врага, являлись примером патриотизма.

Директора школы в это время менялись часто: после Хасана Зиятовича в 1947-48 гг. школой руководил Синдиков Назип Миндубаевич, затем в 1948-54 гг. – Ахмеров Зия Сарварович, с 1954 по1965 гг. - Читров Владимир Данилович. Человечный, общительный, энергичный, он быстро наладил работу коллектива. Время его руководства в школе глубоко запало в память многим.

Потом долгих 25 лет школа работала под руководством Шарафетдинова Хасана Рахмановича. Он начал работу ещё в старом здании школы. В тесных учебных кабинетах здания, построенного в памятном 1937 году, работать продолжали, не считаясь со временем и трудностями. Школа работала в три смены, после окончания первой смены воспитательная работа продолжалась в пионерской комнате, в тихих уголках коридоров, в классах «камчатки».

Всегда в этой школе работали заслуженные, мудрые, уважаемые педагоги.

В связи с этим уместно будет назвать их имена: это кавалер ордена Ленина Синдиков Х.М., обладатели ордена Знак почёта ШавалиевыТанзиляГатауллина и НазипГараевич, Каюмова Флёра Каюмовна, награждённые орденом Трудового Красного Знамени гарипова Амина Хадиевна, заслуженный учитель Российской Федерации Шарафутдинова Флёра Хидиятовна, заслуженные учителя ТАССР Марина Афанасьевна и Нугманова З.Х., Отличники народного просвещения Шарафутдинов Хасан Рахманович, МуллинаМатрёна Васильевна, АхуновКаримуллаГилемханович, Григорьева Лира Павловна, Идрисова ТанзиляНасиповна, награждённые Почетной грамотой Министерства Просвещения Российской Федерации МифтиеваНакия Ахатовна, АгзямоваНурсина Васильевна, Насипова Флёра Фархулловна, Демидова Анастасия Ивановна, Салахиев Накиф Юнусович, Сибгатуллина Наиля Сабировна,  Акмалетдинова МадинаМахмутовна, Нуриева Каусария Савдахановна, Мухарлямов Расим Хамитович, Салахиева Рузия Нуртдиновна, награждённые Почетной грамотой Министерства Просвещения Российской Федерации и медалью «За заслуги вобразовании» Адиуллина Хатима Вагизовна, медалью Министерства просвещения Российской Федерации  «За заслуги в образовании» Набиуллин Миннула Гайнуллович, Фатхутдинова Рафида Магсумовна, медалью Министерства Республики  Татарстан «За заслуги в образовании» Гатауллина Рузида Расимовна, Почётной грамотой Республики Татарстан Курмаева Рушания Рафиковна, Шамсевалиева Гульнара Миннуловна, Юнусова Гульнур Набиулловна, Хамидуллина Резеда Хузеевна, Ильдарханова Гульсина Мисбаховна.

Времена меняются, жизнь стремится вперёд. На смену старому зданию школы встало новое. Старшее поколение учителей уходило на заслуженный отдых, педагогический коллектив постепенно омолаживался.

 В последние годы руководителем МБОУ «Кутлу-Букашская СОШ» работает человек большого сердца, знающий педагог, требовательный в учебно-воспитательном процессе руководитель Салахиев Накиф Юнусович. За время его руководства школа не потеряла своей прежней славы, наоборот, упрочила её: многое изменилось, достигнуты успехи в учебно-воспитательной работе, хозяйственной части. Салахиев Н.Ю. много сил вкладывает в укрепление материально-технической базы, в совершенствование учебно-воспитательной работы. Примечательно то, что уровень выпускников школы радует год от года.

Выпускники нашей школы, прославившие свою альма-матер в масштабе района, республики России: кандидат ветеринарных наук Равиль Ахметов, доктор педагогических наук, профессор, декан факультета психологии ТГГПУ Роза Валиева, доктор технических наук Дамир Сафин, кандидат биологических наук Булат Хасаншин, заместитель министра внутренних дел республики Татарстан Хатип Газизов, ректор Республиканского института агробизнеса Салим Шарипов, кандидат технических наук, Заслуженный конструктор Сафин Р.Н.,  татарский народный поэт, главный редактор журнала «Казан утлары» (Огни Казани) Р.Файзуллин, поэт, работник искусств А.Гадел, композитор Ф.Ахмадиев, лауреат Государственно премии СССР, геолог Д.Х.Фатхутдинов и многие-многие руководители районных и городских организаций, предприятий получили фундаментальные знания, основы нравственного поведения в стенах нашей школы.

Сегодня авторитет, слава Кутлу-Букашской школы  распространились далеко.

Если хочешь, чтобы деревня жила и развивалась, прежде всего нужно, чтобы в ней работала школа. Мы, букашцы, в этом плане очень счастливы. В самом начале XIX века, в сентябре 2002 года, в нашем селе открылось новое здание школы на 200 учеников. Школа стала гордостью не только района, но и республики. Современное, эстетически оформленное двухэтажное здание является примером порядка, опрятности и чистоты и издалека привлекает взгляды. Наша сельская школа нисколько не уступает городским в плане материально-технического оснащения, качества преподавания. Широкополосный Интернет, компьютерный класс, применение информационно-коммуникативных технологий позволяют преподавать в соответствии стребованиям современности.

У каждой школы есть свойственные только ей особенности, традиции  или достижения.

         На счету этой школы 78 выпусков. Коллектив школы по праву гордится бывшими учениками. Большинство из них, продолжив обучение в высших учебных заведениях, ныне являются руководителями в разных отраслях народного хозяйства.

ГабдуллаТукайның үзенең “Без 1905 елны уяндык таң белән” шигырендә халыкны1905 нче елгы - беренче рус революциясе елларында азатлык юлына басарга өнди. Шулай итеп татар халкына да мәгърифәт юлына басарга мөмкинчелек туа. Шул елларда, төгәлрәк әйтсәк, 1910 нче елда Котлы-Бөкәштә малайлар өчен башлангыч белем бирү мәктәбе ачыла, ә авыл кызларына Күгәрчен авылы кызы Җәмилә абыстай Вәлиәхмәтова үз өйләренә чакырып дин сабаклары бирә (ТАССР Халык Комиссариаты мәгарифе 1921 елгы Лаеш кантоны архивы).

   1921 нче елның 1 нче гыйнварендә Котлы-Бөкәш башлангыч мәктәбендә 169 бала белем ала: 109ы – малайлар, 60-ы кызлар. 1918 нче елдан алып мәктәпкә Мамадыш мөселман семинариясен тәмамлаган Кәнәфи Абдуллин җитәкчелек итә. 1928 нче елда мәктәптә Маһирә Закирова, Хатыйп Шафигуллин, Елизавета Архипова укучыларга белем бирәләр.

    1935 нче елда Котлы-Бөкәш авылы җирләрендә яңа Кызыл Йолдыз районы төзелә.

    1936 нче елның җәендә Соколка пристанена сал килә. Ике сал агачны Гыймадиев Гыйльми җитәкчелегендә Котлы-Бөкәшкә мәктәп төзелешенә ташый башлыйлар. Бу вакытта машиналар булмаганга,  атлар файдаланыла. Эшләүчеләргә дә ашау такыр, кул хезмәте бик авыр. Төрле авыллардан җыелган осталар һәм административ оешмалар белән бергә урта мәктәп бинасын төзү башлана. Гыймадиев Гыйльми абый, кулыннан килгәнчә, төзелеш артыннан чаба. Эш шартлары авыр булганлыктан, эшчеләр бу хезмәтне ташлап та киткәлиләр. Артларыннан барып, төрлечә уртак тел табып, Гыйльми абый эшчеләрне яңадан мәктәп эшенә тарта, һәм төзелеш озакка сузылмый, мәктәп өлгерә, беренче укучыларны кабул итә. Беренче чыгарылышта 18 укучы чыгарыла. Алар арасында Ю.Тегермәнлек авылыннан медицина фәннәре кандидаты РабигаСәүдәханова да бар.

     1938-39 нчыукуелындаГыймадиевГыйльмиабый Котлы-Бөкәшмәктәбенең директоры итепбилгеләнә. 1940-41 нчеукуелындааныБиектаумәктәбенәкүчерәләрһәманыңурынына директор итепЗыятов ХәсәнЗыятовичбилгеләнә. БөекВатансугышыбашлана. Укытучыларколлективына 1947 елгахәтлеХәсәнЗыятовичҗитәкчелегендә партия, совет хөкүмәтекарарларынүтәргә туры килә.

Сугышның беренче айларында ук ир-егет укытучылар, соңрак хатын-кызлар, хәтта мәктәп партасы артында утырган 10 нчы сыйныф укучылары да армия сафларына алыналар. Кайда гына булсалар да: фронтта, тылда, белеем алуда, Котлы-Бөкәш урта мәктәбе укытучылары һәм укучылары дошманны тар-мар итү өчен үзләренең көчләрен кызганмаганнар, үрнәк булганнар.

Директорлар еш алышына: Хәсән Зиятовичтан соң Синдиков Нәҗип Миндубаевич 1947-48 елларда, Әхмәров Зыя Сәрвәрович 1948-54 елларда, алардан соң 1954-65 нче елларда мәктәбебезне Читров Владимир Данилович җитәкли. Кешелекле, эшне кешеләр, мөгалләмәне уен-көлке белән тиз һәм оста урнаштыра, кимчелекләрне ут ялкыны кебек көйдереп ала белүче бу кешенең директор булып эшләү дәвере бик күпләрнең хәтерендә тирән уелып калган.

    Аннан соңгы 25 елда мәктәбебезне Шәрәфетдинов Хәсән Рахманович җитәкләде. Ул эшли башлаганда әле мәктәп иске бинада була. 1937 нче елның истәлеге булган иске мәктәпнең кысан бүлмәләрендә киң колачлар белән, вакытлар белән исәпләшмичә эшләү шактый дәверләргә сузыла. Өчәр смена укытыла, беренче смена беткәч, тәрбия эшләре пионер бүлмәләрендә, коридорның тынычрак  почмакларында, “камчаткадагы” классларда дәвам итә.

    Гомер гомергә ныклы, тотрыклы,  дәрәҗәле педагоглар эшләгән биредә. Бу уңайдан Ленин ордены кавалеры Синдикова Х.М., Почет билгесе орденына лаек булган Тәнзилә Гатаулла кызы һәм Нәҗип Гәрәй улы Шәвәлиевләр, Почет билгесе орденына лаек булган Ф.К.Каюмова, хезмәт Кызыл Байрагы орденын йөрткән Ә.Һ.Гарипова, Рәсәй, Татарстан мәктәпләренең атказанган укытучылары Ф.Һ.Шәрәфетдинова, М.А.Григорьева һәм З. Х. Ногманова, Халык мәгарифе отличниклары Шәрәфетдинов Х.Х., Муллина М.В., Иванова В.А., Мещерякова А.Л., Новиков Г.Я., Новикова М.Н., Садыкова В.В., Мөхәрләмова Н.Г., Ахунов К.Г., Гигорьева Л.П., Идрисова Т.Н. Россия мәгариф министрлыгының Почет грамотасы белән бүләкләнгән Мифтиева Н.Ә.,  Әгъзәмова Н.В., Насипова Ф.Ф., Демидова А.И., Сәләхиев Н.Ю.,Сибгатуллина Н.С., Әкмәлетдинова М.М., Нуриева К.С., Мөхәрләмов Р.Х., Сәләхиева Р.Н.,Россия мәгарифминистрлыгының Почет грамотасы һәм “Мәгарифтәге казанышлары өчен” медале Әдиуллина Х.В., Россия мәгарифминистрлыгының “Мәгарифтәге казанышлары өчен” медале Нәбиуллин М.Г., Фәтхетдинова Р.М.,Татарстанфән һәм мәгарифминистрлыгының “Мәгарифтәге казанышлары өчен” медале Гатауллина Р.Р., Татарстан мәгариф министрлыгының Почет грамотасы белән бүләкләнгән Курмаева Р.Р., Шәмсевалиева Г.М., Юнысова Г.Н., Хәмидуллина Р.Х., Ильдарханова Г.М.кебекләрне искә алу урынлы булыр.

Заманаларүзгәрә, тормышалга бара. Иске мәктәпкәяңамәктәпбинасыалмашкакилә. Өлкәнбуынукытучыларәкренләплаеклыялгакитепбаралар, мәктәбебезяшьләркулынакүчә бара.

Соңгы елларда мәктәбебез белән олы җанлы, сабыр холыклы, үз эшенең остасы һәм укыту-тәрбияэшендә таләпчән Сәлахиев Нәкыйф Юныс улы җитәкчелек итә.

Ул директор булып эшләгән дәвердә мәктәбебез үзенең элекке данын югалтмады, тагын да югарырак күтәрде, бик күпнәрсәләрүзгәрде, укыту-тәрбия, хуҗалык эшендә бик зур уңышларга ирешелде. Директорыбыз мәктәпнең материал – техник базасын ныгытуга, укыту-тәрбия эшен камилләштерүгә зур көч куя.

Шунысы мәртәбәле, мәктәп тәмамлаучы егет-кызларыбызның белеем дәрәҗәсе дә безне куандыра.

Шушы мәктәпнең укучылары-бүгенге Рәсәй, Татарстан, район күләмендәге танылган шәхесләр – ветеринария фәннәре кандидаты РавилӘхмәтов, педагогия фәннәре докторы, профессор, ТГГПУ психология  факультеты деканы Роза Вәлиева, техник фәннәрдокторы Дамир Сафин, биология фәннәре кандидаты Булат Хәсәншин, республика агробизнес институты ректоры Сәлим Шәрипов, техник фәннәр кандидаты, Татарстан Республикасының атказанган уйлап табучысы Сафин Р.Н., Татарстанның халык шагыйре, “Казан утлары” журналы баш мөхәрире Р.Фәйзуллин,  шагыйрь, атказанган мәдәният хезмәткәре Ә.Гадел, үзешчән композитор Ф.Әхмәдиев, СССР Дәүләт премиясе лауреаты, геолог Д.Х.Фәтхетдинов һәм дистәләгән район, шәһәр, оешма, предприятие җитәкчеләре, шулай ук белем нигезләрен, тәрбияви аң кануннарын биредә үзләштергәннәр. Бүген Котлы –Бөкәш мәктәбенең абруе, даны еракларга киткән.

Авыл яшәсен, үссен дисәң, иң беренче аның мәктәбе булырга тиеш. Без, бөкәшлеләр, бу яктан бик бәхетле. 21 нче гасыр бусагасын атлап кергәндә, 2002 нче елның сентябрь аенда, безнең авылыбызда, 200 урынга исәпләнгән яңа мәктәп ачылу мәгариф өлкәсендә зур этәргеч ясарга мөмкинчелек бирә. Ул районыбызның гына түгел, республикабызның горурлыгына әверелде.

Заманча итеп, зәвык белән төзелгән ике катлы мәктәбебез чисталык, пөхтәлек үрнәге булып, ерактан ук үзенә тартып тора.

Авыл мәктәбе булуга карамастан, без шәһәр мәктәпләреннән материаль – техник җиһазландыру һәм сыйфатлы белем бирү ягыннан да калышмыйбыз. Киң полосалы Интернет, компьютер сыйныфы, информацион-коммуникатив технологияләр куллану – бүгенге көн таләпләренә җавап бирерлек итеп хезмәт күрсәтергә мөмкинчелек бирә.

Һәрбер мәктәпнең үзенә генә хас бер үзенчәлеге яисә казанышы була.

Мәктәпнең 78 чыгарылышы бар. Мәктәп коллективы үзенең укучылары белән горурланырга хаклы. Бик күпләре югары уку йортларында ныклы белем алып, илебезнең төрле хуҗалык тармакларында җитәкчеләр булып эшлиләр.