Беренче сыйныф-бала тормышында кискен борылыш чоры.Мәктәпкә укырга керү белән баланың тормыш рәвеше тамырдан үзгәрә: монда киеренке һәм дәвамлы хезмәт куярга, көндәлек режимны үтәргә, мәктәпнең төрледән-төрле тәртипләренә , укытучның таләпләренә буйсынырга кирәк. Билгеле булганча, беренче сыйныф укучыларының барысы ла диярлек мавыктыргыч, яңа дөнья белән танышу барышында туган гаҗәпләнү, шатлану хисләре белән беррәттән, шомлану, курку, югалып калу кебек тойгылар да кичерә.Ә бу исә балада эмоциональ тетрәнү халәте тудыра. Мәктәпкә ияләшү(адаптация)процессы балалар өчен мөмкин кадәр җиңел узсын өчен мәктәп администрациясе, укытучылар,ата-аналар тиешле шартлар тудыруны максат итеп куярга тиеш. Адаптация шактый дәвамлы процесс,шунлыктан баланың мәктәпкә йөрү теләген, иптәшләре, укытучылары белән аралашу ихтыяҗын югалтмыйча саклау һәм үстерү максатыннан беренче сыйныф укытучылары, мәктәп җитәкчелеге, ата-аналар тыгыз хезмәттәшлек итәргә тиеш.
Шәһәрнең 6 нчы, 10нчы мәктәпләренең беренче сыйныфларында караган дәресләрдән соң түбәндәге нтиҗәләр чыгарырга була:
6 нчы, 10нчы мәктәпләренең беренче сыйныф укытучылары дәреснең һәр минуты балалар өчен аерым мәгънәгә ия булсын өчен мөмкин булганның барысын да эшләргә тырыша. Дәресләрдә укучы-укытучы хезмәттәшлеге атмосферасы хакимлек итә, балалар үзләрен иркен, психологик яктан уңай хис итә.
1нче сыйныфларда дәресләр беренче сменада, расписание нигезендә үткәрелә. Ияләшү чоры җиңел үтсен өчен, уку нагрузкасы адымлап арттырыла: сентябрь, октябрь айларында бер көндә 35 минутлык 3әр дәрес уздырыла.Дүртенче дәресләр исә традицион булмаган дәрес-уен, дәрес-сәхнәләштерү, дәрес-сәяхәт формасында физкультура, музыка, технология, сынлы сәнгать кебек предметлар буенча үткәрелә. Ике мәктәптә дә класс бүлмәләре даими җилләтелә. Тәнәфесләрдә хәрәкәтле уеннар үткәрелә, ике дәрестән соң динамик пауза уздырыла. Укучылар иртәнге һәм төшке кайнар аш белән тәэмин ителә.
Дәресләр һәр 10 минут саен бер эшчәнлек төреннән икенчесенә күчүне күздә тотып төзелгән. Балаларның психологик һәм яшь үзенчәлекләрен истә тотып, укытучылар дәресләрдә күрсәтмә материалдан, информацион-коммуникатив алымнардан нәтиҗәле файдалана. Дәресләрдә уен технологиясе куллану да балаларның фикерләү процессын җанландыра, укучыларда белем алуга омтылыш уята. Укыту билге куймыйча алып барыла, өй эшләре бирелми. Укучыларның дәрестәге эшчәнлеген бәяләү өчен укытучылар хуплау, мактау, кебек алымнарны кулланалар;балаларның эш темплары, шәхси сыйфатлры берничек тә тискәре яктан бәяләнми.
Укучыларның киеренкелеген йомшарту, аларны ял иттерү максатыннан дәресләрдә даими рәвештә физкультминуткалар үткәрелә, күз гимнастикасы, бармаклар өчен күнегүләр нәниләргә бик файдалы.
Беренче сыйныф укытучылары ата-аналар белән дә тыгыз хезмәттәшлек алып бара. Ата-аналар җыелышлары, түгәрәк өстәлләр барышында ата-аналарга балаларның мәктәп тормышына күнегү чорын оештыру буенча методик ярдәм күрсәтелә.
Адаптация чоры таләпләргә җавап бирерлек итеп оештырыла, гомумән алганда ул инде тәмамланып килә. Гомуми нәтиҗә ясасак, беренче сыйныф укытучыларының дәвамчанлык һәм адаптация буенча алып барган методик һәм педагогик эшчәнлеген яхшы яктан бәяләргә мөмкин.
Димәк, 6нчы, 10нчы гомуми урта белем бирү мәктәпләрендә беренче сыйныфларда адаптация чорының уңышлы узуы өчен,укыту-тәрбия процессын нәтиҗәле оештыру өчен уңай шартлар тудырылган.
«В первый раз, в первый класс»
Первый класс школы - один из наиболее существенных критических периодов в жизни детей. Поступление в школу приводит к возникновению эмоционально- стрессовой ситуации. Начало школьного обучения кардинальным образом меняет весь его образ жизни: надо систематически и напряжённо трудиться, соблюдать режим дня, подчиняться разнообразным нормам и правилам школьной жизни, выполнять требования учителя. Все дети наряду с переполняющими их чувствами радости, восторга или удивления по поводу всего происходящего в школе испытывают тревогу, растерянность, напряжение. Период адаптации к школе, связанный с приспособлением к её основным требованиям, существует у всех первоклассников. И поэтому перед педагогическим коллективом школ стоит задача:
- создание максимально благоприятных условий для адаптации первоклассников к школе. По итогам посещения уроков в первых классах образовательных учреждений №6, №10 можно сделать следующие выводы:
Учителя первых классов СОШ №6 и СОШ №10 стараются работать так, чтобы каждая минута урока была наполнена для ребенка смыслом. На уроках создана благоприятная атмосфера сотрудничества учитель - ученик. Дети чувствую себя психологически комфортно. Уроки у первоклассников проводятся в первую смену в соответствии с расписанием. Для облегчения процесса адаптации детей в первых классах применяется «ступенчатый» метод постепенного наращивания учебной нагрузки. В сентябре и октябре проводится по 3 урока по 35 минут каждый. Для снятия статистического напряжения школьников учителя на четвёртых уроках используют не классно-урочную систему, а иные формы организации учебного процесса. Последними часами проводят нетрадиционные уроки физической культуры, трудового обучения, изобразительного искусства, музыки в форме уроков - игр, уроков – театрализаций, уроков - экскурсий, уроков – импровизаций.
В школах организовано проветривание классных комнат, в расписаниях предусмотрены динамические паузы, содержательное наполнение которой предусматривает организованное проведение подвижных игр, общеразвивающих упражнений по возможности на свежем воздухе.
Структура уроков дробная: учителя первых классов каждые 10 минут (что очень важно), предусматривают переключение видов деятельности, для восприятия обучающимися. Предлагают не более двух объектов, учитывают преобладание у детей данного возраста наглядно-образного и действенно-образного мышления. На уроках создаётся игровая ситуация, что способствует активизации детей, более успешному обучению, формированию логического мышления, используются информационно-коммуникационные технологии. При общении учителей с первоклассниками прослеживается доброжелательность, терпеливость в работе. Обучение первоклассников проходит без балльного оценивания знаний. На уроках присутствуют методы стимулирования учащихся: поощрение, похвала, одобрение. Домашнего задания нет. Никакому оцениванию не подлежат: темп работы ученика, личностные качества школьника, своеобразие психических процессов ребёнка (памяти, внимания, мышления).
Большое внимание учителя уделяют на развитие самостоятельности и активности на уроке, поощряют любые проявления инициативы, активности и успешности учащихся.
Для снятия статического напряжения малышей на уроках проводятся физкультминутки. На каждом из посещённых уроков была наглядность, присутствовали игровые и занимательные моменты, учитывались психолого-возрастные особенности первоклассников. Кроме физкультминутки учителя проводят гимнастику для глаз, кистей рук, пальцев. Для первоклассников после второго урока организуется горячий завтрак и проводится динамическая пауза.
Необходимым условием успешной адаптации ребенка в школе является степень участия родителей в его школьной жизни, в организации приготовления уроков, особенно в первый год обучения. Поэтому в данных школах систематически проводятся родительские собрания, «круглые столы» для оказания помощи родителям в успешной адаптации детей к школе.
Период адаптации к школьному обучению у учащихся первых классов проходит в пределах нормы и, в основном, завершен. В целом можно одобрить работу учителей первых классов по преемственности и адаптации учащихся и отметить хорошую методическую работу учителей.
Таким образом, в школах №6 и №10 созданы условия, благоприятно влияющие на учебно - воспитательный процесс в первых классах, на успешное прохождение учащимися адаптационного периода.